Het schijnvliegveld aan de Zandbongenweg heeft een prominente rol gespeeld in de Tweede Wereldoorlog. De bunker staat er nog steeds en het verhaal gaat dat er een houten vliegtuigje op rails heen en weer werd getrokken als afleidingsmanoeuvre voor de geallieerde bommenwerpers. Jan Kolner heeft het als maquette nagebouwd  voor zijn documentaire over de Tweede Wereldoorlog. De groep mensen die de oorlog heeft meegemaakt wordt steeds kleiner en dat was de reden waarom  Kolner deze ervaringen wilde vastleggen. ‘’Er is in die vijf jaar veel gebeurd en als we er nu niets mee doen, is het straks verloren!’’ De bezetting van de Duitsers, de vordering van de pastorie en de school, het verzet, het verbergen van Joodse onderduikers, het commando van de V1 en de werkzaamheden aan deze raket die in het geheim werden uitgevoerd.  Het opvangen van evacuées tijdens de hongerwinter in ’44-’45 om slechts een paar van de vele onderwerpen te noemen, die in de documentaire aan bod komen. Bijna drie jaar is hij met het hele project  bezig geweest en nu is de film bijna klaar. Op 11 mei gaat de documentaire ‘’Nooit verteld’’ in premiere in Hotel Jachtlust.

 

Een bezoek van Keep them Rolling ter gelegenheid van de 70^ste verjaardag van de bevrijding, vormde uiteindelijk de directe aanleiding. ‘’Ik wilde mensen hun verhaal laten vertellen, maar tegelijkertijd scenes na laten spelen. Daar had ik authentieke vervoersmiddelen, uniformen, gebruiksvoorwerpen etc voor nodig uit die tijd. Alles moest wel zo authentiek mogelijk lijken!’’ Dat gaf meteen de nodige problemen want wie heeft er nog spullen uit die tijd?  Jochem Kolenbrander, een verwoed verzamelaar van Duitse millitaria en expert op het gebied van Duitse uniformen en materieel, bood aan te helpen. Jochem bleek overigens ook over een enorm netwerk te beschikken in de toneelwereld en bracht Kolner in contact met onder meer Jan Riesewijk, Jos Brummelhuis en Hans Mulder. De laatste is eveneens een verwoed liefhebber van acteren en zodoende ook geen onbekend bij toneelspelers. Hij  hielp bij het zoeken naar de juiste personages. ‘’Sommige types moeten gewoon over een bepaalde uitstraling beschikken en Hans voelde dit haarfijn aan.’’  Uiteindelijk had de organisatie de beschikking over 70 acteurs, professionele en goede amateurs. Kleding werd uit het hele land gehaald. ‘’Ik heb nog uniformen uit Speijk gehaald en informatie uit het Reichsarchiv in Berlijn!’’. Het grootste probleem vormden de Duitse voertuigen. ‘’We hebben echt stad en land afgezocht. Bovendien was ons budget niet zo groot, maar af en toe hadden we geluk met  behulp van een sponsor en een beetje subsidie.’’ Soms moesten attributen zelf gemaakt worden, omdat ze niet meer te krijgen waren, maar door vasthoudendheid  kwamen stukje bij beetje  alle benodigde attributen bij elkaar, waarna er gestart kon worden met de opnames.

 

                                                     ‘’Emoties spelen op bij sommige scenes!’’

 

Het vinden van een passend dekor bezorgde Kolner eveneens de nodige kopzorgen. Gelukkig bood Ria Blenke uitkomst. Haar boerderij, iets verder dan het woonhuis van Jan, bleek uitermate geschikt. ‘’We mochten elke kamer inrichten zoals wij dat wilden. Ze had bovendien nog heel veel spullen van vroeger. Zo hebben we een klaslokaal ingericht,  een hooizolder  voor de onderduikers en we mochten de deel gebruiken om al onze uniformen en toneelkleding op te hangen. De acteurs konden zich in de boerderij omkleden,’’ aldus de filmmaker. ‘’Ria is een gouden mens! Daar hebben we ontzettend veel aan te danken,’’ verklaart hij uit de grond van zijn hart. ‘’Evenals alle andere mensen die zomaar spontaan meegewerkt hebben. Het was echt hartverwarmend.’’ Op meerdere locaties werd er gefimd, waaronder Erve ’t Bartelink en zelfs bij Hassels Monning in Borne. ‘’Het was een enorme klus, maar wel eentje waar we heel veel plezier aan beleefd hebben en die ons ontzettend  veel voldoening heeft gegeven.’’

Bij toeval kwam Kolner bovendien in contact met Max van Trommel uit Rotterdam, die als jongetje van joodse afkomst in Hertme ondergedoken heeft gezeten. Ook hij wilde graag meewerken en vertelt zijn ervaringen in de documentaire. Een indrukwekkend relaas. ‘’Als we scenes weer terugkeken, raakten we zelf menig keer geëmotioneerd’’, haakt Mulder in. ‘’Het is echt een heel aangrijpende documentaire geworden.’’

Kolner monteerde alle scenes en Maarten Mulder nam de ‘voice over’ voor zijn rekening. Het geheel is nagenoeg klaar. Op 11 mei gaat ‘’Nooit verteld” in premiere voor de mensen die meegewerkt hebben aan deze productie. Daarna is de film voor belangstellenden te zien op 12, 16, 17, 23 en 24 mei, ook in Jachtlust.

Meer informatie over Nooit Verteld is te vinden op de website: www.heemkundegroepHertme.nl en in de Gazet van Hertme. Kaarten zijn verkrijgbaar bij Jos Kemna, Basisschool Aegidius in Hertme.  A.H.